تکان دادن سر سگ: چه زمانی باید نگران شد؟

به عنوان صاحب یک سگ خانگی، احتمالا بارها مشاهده کرده‌اید که توله شما سر خود را به شدت تکان می‌دهد یا گوش‌های خود را با پنجه پای خود، می‌خاراند. این حرکت در اغلب موارد کاملا طبیعی و ناشی از اتفاقاتی نظیر خارش گوش یا وجود انگل‌های پوستی چون کک و کنه است. با این حال، تکرار بیش از حد این حرکت می‌تواند نشانه‌ای از وجود یک مشکل جدی‌تر در سلامت توله باشد و در صورتی که به موقع درمان نشود، می‌تواند منجر به ناراحتی، درد و حتی کاهش شنوایی توله شود.

البته با وجود این که تکان دادن سر و خاراندن گوش معمولا با هم مرتبط هستند ولی برخی مواقع ممکن است دلایل متفاوتی داشته باشند که باید سریعا تشخیص داده و درمان شود. با توجه به این که این عارضه می‌تواند هر توله سگی در هر سن و سالی را درگیر کرده و دچار مشکل کند، در این مقاله از پتولیکا، به بیان دلایل تکان دادن سر سگ خواهیم پرداخت و عوامل نگران کننده‌ای که می‌توانند موجب این عارضه شوند و نیاز به مراجعه سریع به دامپزشک را دارند، برای شما شرح خواهیم داد. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید تا بیشتر با این عارضه و دلایل بروز آن آشنا شوید.

عمده‌ترین دلایل تکان دادن سر سگ

تکان دادن سر سگ یک واکنش طبیعی است که به او اجازه می‌دهد تا هر شی خارجی را از داخل گوش خود خارج نماید. به بیان دیگر، هر گاه توله در گوش خود احساس خارش یا تحریک کند، معمولا تلاش می‌کند با تکان دادن سر خود، این موضوع را رفع کند. تکان دادن سر توسط سگ یک امر عادی است و معمولا با خارج شدن شی خارجی نیز برطرف می‌شود ولی اگر به طور مداوم اتفاق بیوفتد می‌تواند نشان دهنده این باشد که یک عامل جدی‌تر موجب تحریک و خارش گوش توله شده است و باید به منظور تشخیص علت و در صورت نیاز، درمان توله، او را نزد دامپزشک ببرید.

عوامل بسیاری وجود دارد که می‌تواند موجب تحریک و خارش گوش و تکان دادن سر سگ شود که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

عفونت‌های باکتریایی و قارچی گوش

یکی از شایع‌ترین و مهم‌ترین مشکلات سلامتی که از جمله دلایل اصلی تکان دادن سر سگ نیز محسوب می‌شود، عفونت گوش است که می‌تواند در اثر عوامل باکتریایی یا قارچی به وجود آید. عفونت گوش معمولا موجب بروز التهاب و خارش در گوش سگ می‌شود و ترشحات حاصل از این التهاب، می‌تواند توله را وادار با تکان دادن سر خود کند. به طور معمول، عفونت گوش با علائمی چون قرمزی، تورم و وجود ترشحات در قسمت داخلی لاله گوش سگ قابل تشخیص است ولی بهترین راه این است که توله خود را نزد دامپزشک ببرید تا با انجام معاینات تخصصی‌تر، تشخیص دقیق‌تری به شما ارائه کند.

علاوه بر این، آلوده شدن توله به انواع انگل‌ها به ویژه کنه گوش نیز می‌تواند منجر به بروز علائمی مشابه عفونت در گوش توله شما شود ولی به طور معمول احتمال این امر، به ویژه در توله‌های بالغ، بسیار کمتر از عفونت‌هایی با منشا باکتریایی و قارچی است. همچنین، علت تکان دادن سر سگ شما می‌تواند عفونت گوش داخلی باشد که می‌تواند موجب ایجاد حس درد و تکان دادن‌های مداوم سر توسط توله شود.

علائم این نوع عفونت‌ها اغلب چندان قابل رویت نیست و به منظور تشخیص ابتلای توله به عفونت گوش داخلی، حتما باید او را نزد دامپزشک یا متخصص سلامت حیوانات خانگی ببرید. اگر توله سگ شما مکررا دچار عفونت گوش شود، دامپزشک معمولا ابتلای توله به بیماری‌های زمینه‌ای نظیر آلرژی، ناهنجاری‌های آناتومیکی و یا حتی کم کاری تیروئید را مورد بررسی قرار می‌دهد تا به علت این موضوع پی ببرد.

وقتی سگ شما دچار عفونت گوش می‌شود، معمولا دامپزشک علاوه بر داروها و آنتی بیوتیک‌های رایج، یک سری پودر و قطره سگ نیز جهت ضد عفونی کردن مجرای گوش سگ تجویز می‌کند. شما می‌توانید جهت خرید انواع قطره ضد عفونی کننده گوش و همچنین پودر ضد عفونی کننده گوش سگ، به صفحه فروشگاه رسمی پت شاپ آنلاین پتولیکا مراجعه کنید.

آلرژی یا حساسیت

یکی دیگر از دلایل عمده تکان دادن سر سگ‌ها، آلرژی یا حساسیت و مشکلات مرتبط با این موضوع است. به عنوان مثال، توله شما ممکن است به یک یا چند ماده غذایی موجود در رژیم غذایی‌اش حساسیت داشته باشد. یا ممکن است به محرک‌های محیطی موجود در محل زندگی خود مانند گرده گل، هاگ‌های انواع قارچ و کپک، گرد و غبار و دیگر محرک‌های محیطی، واکنش نشان‌ داده باشد.

به هر صورت، واکنش‌های آلرژیک می‌تواند یکی از علل تکان دادن سر سگ‌ها باشد که بهتر است در چنین شرایطی، در سریع‌ترین زمان نسبت به درمان یا رفع محرک‌ها، اقدام نمود. از جمله علائم آلرژی و حساسیت در سگ‌ها که معمولا به صورت ترکیبی ظاهر می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• خارش و التهاب پوست توله
• ریزش موی توله به ویژه در برخی مناطق خاص مثل پشت گوش‌ها
• عفونت‌های مکرر پوستی
• عفونت گوش
• گاز گرفتن مداوم قسمت‌های مختلف بدن نظیر پاها
• مالیدن صورت به سطوح مختلف

ورود آب به مجرای گوش توله

حمام کردن یکی از بهترین راه‌ها برای جلوگیری از عفونت‌ها و انگل‌های پوستی در سگ‌ها است و می‌تواند به حفظ شادابی و لطافت خز توله نیز کمک کند. با این حال، اگر اصول اولیه حمام کردن توله را ندانید، ممکن است یک سری دردسرهایی را برای خود و سگتان به وجود بیاورید. یکی از رایج‌ترین اتفاقاتی که معمولا حین حمام کردن و یا حتی بازی کردن سگ‌ها در داخل استخر آب ممکن است بیوفتد، وارد شدن آب به داخل مجرای گوش توله است.

ورود آب به گوش توله نیز یکی از دلایل اصلی تکان دادن سر سگ به شمار می‌آید و می‌تواند موجب ناراحتی و حتی درد توله شما شود. به منظور کاهش احتمال این اتفاق، می‌توانید از وسیله کوچکی به نام گوش‌گیر حمام سگ استفاده کنید. این وسیله، با قرار گرفتن در ورودی مجرای گوش توله از ورود آب به هنگام بازی یا حمام به گوش سگ جلوگیری می‌کند.

بهتر است به جای ریختن آب روی سر توله، تنها بدن سگ خود را شست و شو دهید و صورت و سر توله را نیز با استفاده از دستمال مرطوب سگ تمیز نمایید. اگر توله سگ شما تمایلی به استفاده از گوش‌گیر در حین بازی در استخر آب یا حمام ندارد، می‌توانید پس از اتمام کار، از یک حوله تمیز یا محلول خشک کننده مخصوص جهت تمیز و خشک کردن گوش سگ خود استفاده کنید. انواع مختلفی از این محلول‌ها وجود دارد که دامپزشک با توجه به نیاز توله، می‌تواند بهترین گزینه موجود را برای شما توصیه نماید.

سگ‌ها نیز درست مانند دیگر حیوانات خانگی و انسان‌ها، هر از چند گاهی به یک حمام کامل نیاز دارند تا علاوه بر تمیزی و حفظ شادابی پوست و خزشان، از ابتلا به انواع بیماری‌های عفونی و انگلی نیز در امان باشند. لذا، یکی از مهم‌ترین لوازم نگه داری سگ که به عنوان سرپرست یک توله در همان ابتدا باید تهیه کنید، شامپو و لوازم حمام سگ است. شما می‌توانید جهت خرید شامپو و لوازم حمام سگ نظیر برس سگ و حوله سگ، به صفحه فروشگاه رسمی پت شاپ پتولیکا مراجعه نمایید.

شرایط نگران کننده مرتبط با تکان دادن سر سگ

شرایط و مشکلات دیگری نیز علاوه بر موارد ذکر شده در فوق وجود دارد که می‌تواند دلیلی برای تکان دادن سر سگ شما باشد. از ورود اجسام خارجی به گوش توله تا ابتلا به بیماری‌های التهابی و حتی اختلالات عصبی، همه و همه جزو مشکلاتی هستند که ممکن است به یک تکان دادن ساده سر اشتباه گرفته شوند ولی نیاز به درمان‌ سریع و تخصصی خواهند داشت.

دلیل این که تشخیص و اقدام برای درمان سریع علت تکان دادن سر سگ، یک امر ضروری و حائز اهمیت است این است که علاوه بر جلوگیری از مشکلات سلامتی جدی‌تر، می‌تواند مانع از آسیب دیدن گوش سگ در اثر فشار و پاره شدن رگ‌های خونی داخل گوش توله شود. لذا، اگر توله شما در طول روز، به طور مکرر سر خود را تکان می‌دهد و هیچ اثری از بهبود یا کاهش علائم وجود ندارد، باید سریعا او را نزد دامپزشک ببرید چرا که این مورد می‌تواند نشانه‌ای از وجود یک عامل تهدید کننده سلامت توله باشد و تکرار این روند، می‌تواند روی شنوایی و حتی حفظ تعادل توله نیز اثر منفی داشته باشد.

از جمله شرایط نگران کننده مرتبط با تکان دادن سر سگ که می‌تواند نشانه یک اختلال جدی در سلامت توله باشد، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

ورود اجسام خارجی به داخل گوش سگ

سگ‌ها از بازی کردن در محیط خارج از منزل، جست و خیز در داخل بوته‌ها و غلت زدن درون گل و لای لذت می‌برند ولی این امر می‌تواند موجب ورود آلودگی‌ها و اجسام خارجی به داخل گوش سگ شود. ورود تکه‌های زباله، خاک، گل و لای، بقایای گیاهان، دانه‌ها و همچنین حشرات زنده یا مرده به داخل گوش سگ، می‌تواند موجب بروز التهاب، خارش، تحریک و در نتیجه تکان دادن سر سگ شما شود. این اجسام باید در سریع‌ترین زمان، از گوش توله خارج شوند چرا که در صورت عدم رسیدگی به موقع، می‌توانند موجب عفونت و بروز مشکلات جدی برای سلامت سگ شما شوند.

ابتلا به بیماری‌های التهابی و خودایمنی

ابتلا به برخی بیماری‌های خودایمنی و التهابی نظیر پمفیگوس نیز می‌تواند با ایجاد التهاب و خارش، موجب تحریک و تکان دادن سر سگ شود. این بیماری نادر خودایمنی معمولا به شکل تاول‌های قرمز و یا پوسته پوسته شدن پوست بدن نمایان می‌شود و به دلیل شباهت علائم با دیگر بیماری‌های پوستی، معمولا چندان قابل تشخیص نیست. به منظور تشخیص این بیماری، اغلب لازم است تا دامپزشک با انجام آزمایشات متعدد، ابتلای توله به دیگر بیماری‌های پوستی را رد کند و در ادامه با نمونه برداری از سطح پوست سگ، می‌توان تشخیص داد که توله به بیماری پمفیگوس مبتلا است یا نه.

اختلالات عصبی

ابتلا به برخی بیماری‌ها و اختلالات عصبی نیز می‌تواند موجب لرزش سر توله شود که ممکن است با تکان دادن سر سگ اشتباه گرفته شود. تفاوت اصلی که بین تکان دادن سر سگ با لرزش ناشی از مشکلات عصبی وجود دارد، ارادی بودن این عمل است. به بیان بهتر، سگ‌ها به طور کاملا ارادی سر خود را تکان می‌دهند در حالی که لرزش سر سگ در اثر بیماری و اختلالات عصبی، یک اتفاق غیرارادی است که معمولا با علائم دیگری نظیر مشکل در حفظ تعادل، عدم توانایی در حرکت و حتی تشنج همراه خواهد بود.

در چنین مواردی، تهیه فیلم از نحوه لرزش سر و دیگر علائم توله نظیر راه رفتن و ایستادن، می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر دلیل تکان دادن سر سگ و درمان موثرتر آن توسط دامپزشک کمک کند. علاوه بر این، در صورتی که مشخص شود علت تکان خوردن و لرزش سر توله، اختلالات و بیماری‌هایی با منشا عصبی است، معمولا دامپزشک توصیه می‌کند که توله را برای معاینات تخصصی‌تر نزد یک متخصص مغز و اعصاب حیوانات خانگی ببرید.

وقتی سگ‌ها دچار خارش و تحریک گوش می‌شوند، معمولا با تکان دادن سر و یا خاراندن گوش خود با استفاده از پنجه پا، سعی می‌کنند خارش و التهاب گوش خود را کاهش دهند. حال اگر ناخن‌های پای توله به درستی اصلاح نشده باشد، ممکن است موجب ایجاد خراش و زخم در ناحیه پشت گوش توله و همچنین عفونت در اثر تماس با عوامل بیماری‌زای موجود در بین ناخن توله شود. استفاده از ناخن گیر سگ مناسب در این موارد، می‌تواند مانع از آسیب و مشکلات سلامت جدی‌تر شود. جهت خرید ناخن گیر سگ در انواع طرح‌ها و اندازه‌ها، می‌توانید به صفحه فروشگاه رسمی پت شاپ آنلاین پتولیکا مراجعه نمایید.

روش‌های تشخیص علت تکان دادن سر سگ

برای این که دامپزشک بتواند دلیل تکان دادن سر سگ شما را تشخیص دهد معمولا در اولین اقدام، یک معاینه اتوسکوپی از گوش توله انجام می‌دهد. دستگاه اتوسکوپ، یکی از تجهیزات پزشکی اولیه جهت معاینه گوش است که به دامپزشک این امکان را می‌دهد تا وجود هر گونه آلودگی، جسم خارجی، آب و دیگر موارد احتمالی در دال گوش سگ را بررسی کند.

در صورتی که میزان آلودگی زیاد بوده و یا جسم خارجی در داخل گوش توله وجود داشته باشد، دامپزشک با رعایت اصول بهداشتی، سعی می‌کند مجرای گوش توله را پاکسازی کند. همچنین، در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به استفاده از مسکن‌ها و آرام بخش‌ها جهت کاهش درد توله باشد.

در مرحله بعدی، اگر دامپزشک تشخیص دهد که علت تکان دادن سر سگ، ابتلا به عفونت قارچی یا باکتریایی است، نمونه‌هایی از ترشحات داخل گوش توله را برای آزمایشگاه ارسال می‌کند تا وجود یا عدم وجود میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا در داخل گوش سگ را مورد بررسی قرار دهد. همچنین اگر دامپزشک مشکوک به واکنش آلرژیک باشد ممکن است یک سری آزمایشات انجام دهد تا متوجه دلیل حساسیت توله شود.

برای مثال، اگر نظر دامپزشک این باشد که دلیل حساسیت توله، واکنش آلرژیک به غذاهایی است که مصرف می‌کند، معمولا با تغییر رژیم غذایی توله به یک رژیم درمانی حاوی یک نوع کربوهیدرات نظیر برنج یا سیب زمینی و یک منبع پروتئین که پیشتر در رژیم غذایی توله وجود نداشته است، مانند گوشت اردک یا گوزن، یا پروتئین‌های هیدرولیز شده، تلاش می‌کند واکنش‌های آلرژیک توله را به حداقل برساند.

اگر پس از حداکثر دوماه، علائم توله بهبود یافته و یا به طور قابل توجهی رفع شود، مشخص می‌شود که واقعا علت تکان دادن سر سگ، حساسیت غذایی بوده است. با تکرار این پروسه، می‌توان غذاهایی که توله به آن‌ها حساسیت دارد را شناسایی کرد. همچنین، برای تشخیص حساسیت توله نسبت به محرک‌های محیطی، معمولا دامپزشک از پوست سگ نمونه‌برداری می‌کند تا تشخیص دهد که علت حساسیت توله، واکنش به چه نوع محرک محیطی بوده است. انجام آزمایش خون نیز در چنین مواقعی می‌تواند موثر باشد.

جمع بندی

تکان دادن سر سگ در حالت عادی، امری طبیعی است و معمولا به منظور خارج کردن اجسان خارجی یا رفع خارش و تحریک گوش توسط توله انجام می شود. با این وجود، تکرار این روند به طور مداوم در طول روز، علاوه بر این که نشانه‌ای از وجود یک مشکل جدی‌تر در سلامت سگ شما است، می‌تواند با تحت فشار قرار دادن رگ‌های خونی گوش، موجب خونریزی و اختلالات شنوایی و حتی مشکل در تعادل توله شود.

از همین رو، باید همواره توله خود را زیر نظر داشته باشید و در صورت مشاهده هر نوع لرزش یا تکان دادن غیرعادی سر، او را جهت انجام معاینات بیشتر و شروع روند درمان، نزد دامپزشک ببرید. عوامل متعددی وجود دارد که می‌توانند موجب تحریک گوش توله و تمایل او به تکان دادن سرش شوند و برخی از این عوامل، به راحتی قابل رفع هستند و برخی دیگر، ناشی از مشکلات زمینه‌ای هستند که نیاز به مراقبت‌های دامپزشکی دارد.

با توجه به این که هر توله سگی در هر سن و سالی، ممکن است با این مشکل مواجه شود، لذا در این مقاله از پتولیکا، تلاش کردیم شما را با دلایل عمده تکان دادن سر سگ، راهکارهایی برای جلوگیری از تحریک گوش توله و روش‌هایی که دامپزشک به منظور تشخیص دلیل این عارضه به کار می‌گیرد، آشنا کنیم. البته مطالب درج شده در این مقاله، تنها بخشی از اطلاعات لازم در این زمینه را شامل می‌شود و برای کسب اطلاعات بیشتر، می‌توانید با کارشناسان ما در تیم پتولیکا در ارتباط باشید و در نهایت، از شما برای انتخاب پتولیکا، متشکریم.

سوالات متداول

چرا سگ‌ها سر خود را تکان می‌دهند؟

تکان دادن سر در سگ‌ها یک واکنش طبیعی در برابر عوامل محرک گوش است که به منظور تسکین علائم تحری و خارش گوش توسط سگ انجام می‌شود. این کار، به خارج شدن اجسام خارجی، آب و دیگر عوامل موثر در خارش گوش کمک کرده و موجب کاهش التهاب و تحریک گوش سگ می‌شود.

دامپزشک برای تشخیص علت تکان دادن سر سگ از چه روش‌هایی استفاده می‌کند؟

به منظور تعیین علت تکان دادن سر سگ معمولا دامپزشک از معاینات بصری با استفاده از اتوسکوپ، نمونه برداری از ترشحات داخل گوش، انجام آزمایشات تعیین آلرژی غذایی و همچنین آزمایش خون و نمونه برداری از لایه زیرین پوست سگ جهت تشخیص حساسیت نسبت به محرک‌های محیطی کمک می‌گیرد.

چگونه می‌توان تشخیص داد که علت تکان دادن سر سگ، ابتلا به اختلالات عصبی است؟

در ابتدا، ممکن است لرزش سر ناشی از اختلالات عصبی، با تکان دادن سر سگ در اثر تحریک و التهاب گوش اشتباه گرفته شود. حال آن که لرزش سر ناشی از مشکلات عصبی، یک امر غیر ارادی و تکان دادن سر، یک امر ارادی است. به علاوه، لرزش ناشی از اختلالات اعصاب، معمولا با علائم دیگری نظیر عدم تعادل، کاهش توانایی حرکت و حتی تشنج همراه است.